6 دلیل ادرار زیاد در کودکان و روش مدیریت و درمان آن

همه ی والدین می دانند که زمانی که کودک تب دارد یا از درد یا سوزش ادرار شکایت می کند، باید به پزشک مراجعه کنند. اما آیا ادرار زیاد کودک هم نیازی به مراجعه به پزشک دارد؟

منظور از تکرر ادرار این است که كودك 5 ساله و بالاتر، در ساعات بیداری، به میزان هشت بار (یا بیشتر) ادرار كند. اگرچه تکرر ادرار همیشه نشاندهنده ی یک مشکل جدی نیست اما در تمام موارد هم کاملاً طبیعی نیست. بنابراین کودکانی که تکرر ادرار دارند، باید توسط پزشک متخصص معاینه شوند حتی اگر هیچ علایم دیگری مانند درد و سوزش نداشته باشند.

دلایل تکرر ادرار در کودکان چیست؟

دلایل زیادی باعث تکرر ادرار در کودکان می شود. برخی از آنها کاملا واضح هستند. برای مثال اگر کودک از سر عادت، مایعات زیادی بنوشد (حتی اگر تشنه نباشد)، احتمال تکرر ادرار وجود دارد.

ممکن است تعجب آور باشد اما یبوست هم می تواند موجب تکرر ادرار شود. روده ی کودکان مبتلا به یبوست، از مدفوع پر شده است. وقتی این حجم از مدفوع روی مثانه فشار می آورد، کودکان تمایل به دفع ادرار دارند.

دیگر دلایل احتمالی تکرر ادرار در کودکان عبارتنداز:

1- عدم تخلیه ی کامل مثانه

گاهی اوقات کودکان وقت نمی گذارند که مثانه خود را تخلیه کنند زیرا برای بازگشت به بازی، خیلی عجله دارند. در این شرایط دچار اختلال در تخلیه ی ادرار و در نهایت بی اختیاری ادرار خواهد شد. اگر به این امر مشکوک هستید، هر بار که فرزندتان به دستشویی می رود، او را مجبور کنید که مثانه اش را کاملاً تخلیه کند تا تنها هر 2 تا 3 ساعت یکبار، نیاز به دستشویی رفتن داشته باشد.

2- ولوواژینیت یا بالانیت

مورد دیگری که می تواند موجب تکرر ادرار در دختر بچه ها شود، عفونت و التهاب مهبل دختران است که به آن ولوواژینیت می ‌گویند. این موضوع به دلیل عدم رعایت بهداشت و شستشوی نادرست مهبل پس از ادرار کردن یا استفاده از حمام کف، رخ می دهد. بالانیت نیز عفونتی است که در پسرها دیده می ‌شود و می تواند عاملی برای تکرر ادرار باشد.

3- دیابت قندی

دیابت جوانان (یا دیابت نوع یک)، یک بیماری است که با استفاده از آزمایش خون و ادرار قابل تشخیص می باشد. در این آزمایش میزان کتون ‌ها، گلوکوز و قند خون چک می ‌شود. این بیماری، عامل نگرانی بسیاری از والدینی ست که فرزندشان تکرر ادرار دارد.

کودک مبتلا به این نوع دیابت، در هر بار ادرار کردن حجم بالایی از مایعات را از دست می‌ دهند (پلی اوریا یا ادرار زیاد) و به احتمال زیاد آب و مایعات زیادی نیز می نوشند (پلی دیپسی یا تشنگی بیش از حد). کاهش وزن هم از دیگر علایم این بیماری است.

علائم دیابت و روش درمان آن در کودکان

4- دیابت بی مزه

این دیابت نوع نادری از دیابت است که می ‌تواند زمینه ساز تکرر ادرار در کودکان باشد و دلیل بروز آن کمبود نوعی هورمون آنتی دیورتیک (ADH) است. این هورمون به کلیه ها اجازه می‌ دهد تا آب اضافی بدن را جذب و دفع کنند. کلیه ‌های افرادی که به این دیابت مبتلا هستند، به این هورمون پاسخ نمی‌ دهند یا میزان آن در بدن بسیار پایین است. به این ترتیب زمانی که این هورمون نباشد یا میزان آن کم باشد کلیه نقشی در کنترل میزان آب دفعی ندارد و فرد مرتبا تشنه می‌ شود. همین امر موجب مصرف زیاد مایعات و در نتیجه تکرر ادرار می شود.

دو نوع دیابت بیمزه وجود دارد. در دیابت بی مزه مرکزی، بدن کودک قادر به ساخت مقدار لازم ADH نیست. دیابت بی مزه نفروژنیک در کودکانی رخ می دهد که قادر به پاسخ دادن به ADH در خون نیستند.

5- عفونت مجاری ادراری

كودكان مبتلا به عفونت ادراری، علاوه بر تکرر ادرار، علائم ديگری مانند درد و سوزش در زمان دفع ادرار، كدر يا خون آلود بودن ادرار، تب و بی اختیاری نيز دارند.

این کودکان ممکن است کمردرد، حالت تهوع یا ضرورت در دفع ادرار هم داشته باشند. آزمایش و کشت ادرار، تست های مهمی هستند که برای تشخیص عفونت ادراری انجام می گیرد.

راجع به عفونت ادراری در کودکان بیشتر بخوانید

6- پولاکوریا

پولاكوریا كه سندرم ادرار مكرر در روز نیز نامیده می شود، یك علت شایع تکرر ادرار در كودكان است. این وضعیت در کودکان بین چهار تا شش سال دیده می شود. کودکانی که به پولاكوریا مبتلا هستند، بین ده تا سی بار در روز به مقدار خیلی کم ادرار می کنند.

همچنین ممکن است شب ها برای ادرار کردن از خواب بیدار شوند. کودکان مبتلا به پولاكوریا، هیچ علائم دیگری غیر از تکرر ادرار ندارند و آزمایش ادرار آنها کاملا طبیعی است. گاهی اوقات علت تکرر ادرار استرس است و در اکثر مواقع این وضعیت بدون درمان خاصی، برطرف می شود.

نکاتی که لازم است هنگام مراجعه به متخصص اطفال بدانید

هنگام مراجعه به پزشک متخصص، باید شرح دقیقی از وضعیت سلامتی کودک و بخصوص وضعیت عملکرد مثانه و روده، در اختیار پزشک قرار دهید. سوالاتی که ممکن است پزشک متخصص اطفال برای پی بردن به دلایل تکرر ادرار کودک از شما بپرسد عبارتند از:

• آیا کودک احساس می کند که نیاز به دفع ادرار دارد و در حقیقت نیازی به دستشویی رفتن ندارد؟
• آیا فرزند شما چندین بار در طول شب برای ادرار کردن بیدار می شود؟
• آیا کودک پس از آموزش نحوه ی توالت رفتن، همچنان خود را خیس می کند؟
• آیا کودک مرتباً ادرار می کند و حجم ادرار او در هر بار زیاد است؟

متخصص اطفال علاوه بر پرسیدن سوالات فوق، معاینه فیزیکی و آزمایش ادرار هم انجام می دهد تا احتمال برخی از علل تکرر ادرار مانند عفونت یا دیابت را رد کند.

اگر پزشک متخصص اطفال قادر به تشخیص علت تکرر ادرار در کودک نیست یا اگر مشکوک به شرایطی ست که نیاز به ارزیابی دقیق تری دارد، شما را به یک متخصص ارولوژی ارجاع می دهد. متخصص ارولوژی می تواند اختلالات دستگاه تناسلی و یا اختلالات کلیه را تشخیص و درمان کند.

12 روش ساده برای تقویت حداکثری سیستم ایمنی بدن کودک

حرف آخر…

موارد ذکر شده در این مطلب، تنها برخی از علل احتمالی تکرر ادرار است. به یاد داشته باشید که تکرر ادرار دلایل زیادی دارد و کودکان مبتلا به این وضعیت، باید توسط پزشک معاینه شوند.

منبع1 منبع2